Świat wieku dwudziestego, który obnażył wszystkie ludzkie słabości, błędy. Nie wiadomo, komu teraz ufać i czego się trzymać. Wiara i nauka? A gdzie był Bóg przez te lata wojny? Jak można było naukowo uzasadnić hekatombę zagłady?

Ano tak sobie myślę, że nie można nic uzasadnić. Nauka dostała się pod wpływy ideologii i zawiodła. A gdzie był Bóg – podobno z tymi, co najbardziej cierpieli… Podobno był w Auschwitz, był w gettach, był w lasach – był tam, gdzie człowiek nie miał sił już wierzyć i żyć. Nie wiem, wyobrażam sobie, że był tam, gdzie ludzie zdobywali się na odwagę, by podać przez mur getta jedzenie, że był przy Korczaku i jego dzieciach z sierocińca, że był wśród sanitariuszek opatrujących leżących na ulicy rannych i Polaków i Niemców.

Czasy wojny zostawiły nas z wieloma pytaniami.

Kiedyś myślałam, że te czasy – drugiej wojny światowej były wyjątkiem w historii świata. Dziś myślę, że jedynie dopracowane możliwości i osiągnięcia rewolucji przemysłowej sprawiły, że ta akurat wojna wyróżniła się na tle innych. Ludzie to tak ogólnie dużo się nie zmienili i dalej chętnie tłuką wszystko co inne, tylko za pomocą lepszych narzędzi. I dalej dzielą się na tych, co to wzdychają „ech, kiedyś to było, wtłukło się parę razy i każdy znał swoje miejsce…” i na tych, co próbują inaczej, co chcą z miłością, po dobroci, co czują, że słabszemu nie pomóc – to grzech.

I jedni i drudzy nie wczytują się w filozoficzne rozważania – robią, jak czują. Jak to jest, że jeden na widok drugiego człowieka krzyczy „bij, lej, walcz!” a drugi wyciąga rękę? Pamiętacie, jak mówiłam, że w gruncie rzeczy filozofia próbuje nam odpowiedzieć na pytanie, po co nam drugi człowiek i co mam z nim właściwie zrobić?

To trzeba było dobrych kilku wieków rozważań, mniej lub bardziej absurdalnych, żeby wreszcie przejść do rzeczy… Tym, co mnie swego czasu uwiodło w filozofii, stała się filozofia dialogu. W moim zburzonym świecie to, co proponuje filozofia dialogu, jest możliwą do przyjęcia odpowiedzią na pytanie, po kie licho mi ten drugi ktoś.

To filozofia dialogu nie stawia między dwojgiem ludzi żadnej polityki, żadnego paradygmatu, żadnego uprzedzenia. Ot, stajemy przed sobą, mój wzrok i twój, moja wyciągnięta ręka i twoja. Moment, kiedy dzieje się Spotkanie. Bez nadzoru. Bez ocen. Nie pytam już czy istnieje świat, czy zgadzają się dane teorii z praktyką, czy moje równania na papierze są dobrze rozpisane, ale podnoszę wzrok i patrzę w oczy drugiego człowieka. To, co się dzieje, kiedy po prostu widzę Ciebie, daje nadzieję. Że choć nic innego nie ma sensu, to może przebrniemy przez to razem. Nie odrzucę cię, nie przekreślę.

Serio, to jest filozofia! Nie poezja!